کد مطلب:20467 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:5

گنجینه پرسمان » اخلاق و عرفان

مراحل سير و سلوك چيست و نظر شما راجع به مرشد چيست ؟ چه كسي را مي توانم به عنوان مرشد و راهنما انتخاب كنم ؟

سير و سلوك و تهذيب نفس و دفع رذايل نفساني از وظايف هر فرد است , كه همراه با مشكلات و سختي هاي فراواني است . البته داشتن معلم اخلاق و راهنما در اين زمينه لازم و مفيد است .

]قطع اين مرحله بي همرهي خضر مكن ظلمات است بترس از خطر گمراهي

]طريق سير و سلوك الي اللّه و معرفت الهي و تهذيب نفس , مشكل و صعب العبور است ; لذا رفيق راه وراهنمايي وارد و شايسته مي خواهد.

دانشمندان اخلاق براي پيمودن اين راه , شرايط و مراحلي را ذكر كرده اند كه به بعضي اشاره مي شود:

1 تصميم بر خودسازي :

كسي كه مي خواهد در اين وادي وارد شود, بايد تصميم و جديت داشته باشد و با سختي هاي مسير بسازدو از خود ناتواني نشان ندهد.

2 شناخت فضائل و رذايل :

شناخت خوبي ها و فضايل و پستي هاي اخلاقي , از شروط مهمّ خودسازي است .

چه بسا افرادي بر اثر عدم تشخيص خوبي ها از بدي ها به بيراهه روند.

براي شناخت صفات نيكو و زشت , بايد به علم اخلاق رو آورد.

از كتاب هاي اخلاقي مانند معراج السعادة, از مرحوم نراقي و جهاد با نفس , از آيت اللّه مظاهري و جامع السعادات , از مرحوم نراقي و اخلاق عملي , از آيت اللّه مهدوي كني استفاده كنيد.

3 مراقبت در عمل كردن به دستورها:

امام صادق 7فرمود: . و در حديث ديگر فرمود:< بدون عمل به دستورها, ايمان حاصل نمي شود و عمل كردن جزء ايمان است و ايمان در دل رسوخ نمي كند مگر با عمل >; يعني عمل باعث ايجاد روحيهء ايمان و تثبيت آن در دل مي شود, مثلاً اگر كسي مي داند دروغ يك صفت زشت است و به اين علم , عمل كرد و دروغ نگفت , كم كم روحيهء ايمان در او قوي مي شود, همين طور وقتي انسان بداند نماز و تواضع در مقابل پروردگار از صفات خوب است و به آن عمل كرد,كم كم به درجهء بالاتري از ايمان دست مي يابد. امام معصوم فرمود:.(1)

4 اخلاص در عمل :

اخلاص و پاكي نيز از شرايط اساسي سير و سلوك است كه بدون اين مرحله كسي نمي تواند پا به مراحل عالي بگذارد. بايد خدا را مخلصانه عبادت كرد.(2)

اخلاص پاك كردن نيت از آلودگي هايِ شرك است ; يعني تمام كارها و اعمال براي خاطر خدا بايد انجام شود. در مذمت كساني كه اخلاص ندارند, همين آيه بس است كه مي فرمايد: (3)

پيامبر6فرمود: . اين بالاترين اخلاص است . باز فرمود: .(4)

5 محاسبه و مؤاخذه :

امام كاظم 7فرمود: .(5)

مراعات چند چيز از آداب سير و سلوك محسوب مي شود: كم خوردن ; صحت و خاموشي و كم گفتن ;خلوت و گوشه نشيني ; مناجات با خداي متعال ; شب زنده داري و خواندن نماز شب ; با وضو بودن در همه ءحالات ; دوري از شبهات و غذاهاي شبهه ناك .(6)

اما دربارهء استاد و مرشد و راهنما; بسي از كساني كه خواسته اند مراحلي از سير و سلوك را طيّ كنند, از راه به بيراهه افتاده و به وادي دزدان و ابليسان داخل گشته اند, چون رفيقِ ملازم و استاد و رهنمايي نداشته اند, ولي به جاي استاد مي توان از نصايح و احاديث و كتب اخلاقي استفاده كرد كه بسيار براي انساني كه دل به اين راه بسته , خوب است . استادِ همهء سالكان راه حقيقت , رسول گرامي اسلام 6اميرالمؤمنين و ائمهء اطهار:مي باشد كه با نصايح و راه كارهايي اخلاقي انسان را به سوي نور هدايت مي كند و استاد بالفعل , علماي ربّاني ومهذّب اند كه عمري در تهذيب نفس كوشيده اند.

(پـاورقي 1.مستفاد از رساله في السير و السلوك بحر العلوم , ترجمه و شرح حسن مصطفوي , ص 73

(پـاورقي 2.بيّنه (95 آيهء 5

(پـاورقي 3.يوسف (12 آيهء 106

(پـاورقي 4.رسالهء سير و سلوك منسوب به بحرالعلوم , مقدمه و شرح علامهء طهراني , ص 51

(پـاورقي 5.همان , ص 142 به نقل از كافي , ج 2 ص 453

(پـاورقي 6.همان , ص 154